آشنایی با روش صحیح استفاده از دارو های استنشاقی

آشنایی با روش صحیح استفاده از دارو های استنشاقی

متداول ترین اشکال دارویی که به صورت استنشاقی مصرف می شوند شامل اسپری های دهان و بینی ، کپسول های استنشاقی و پودر های استنشاقی می باشند. با اینکه نحوه استفاده از این داروها آسان به نظر می رسد ، هنگامی که به صورت نادرست مورد استفاده قرار گیرند دارو به میزان مناسب وارد دستگاه تنفس نمی گردد . بنابراین آشنایی با شیوه صحیح مصرف اینگونه داروها مهم می باشد.

به منظور استفاده از اسپری دهانی مراحل زیر را انجام دهید:

1. اسپری را سه یا چهار بار تکان دهید .

2. در پوش اسپری را بردارید .(اگر برای بار اول از آن استفاده میکنید یکی دو بار در هوا اسپری کنید تا هوای ابتدای اسپری تخلیه شود)

3. با یک بازدم عمیق هوای ریه را خارج نمایید.

4. اسپری بین لب ها بگذارید و دهان را کاملا ببندید.

5. هم زمان با زدن یک پاف ، یک نفس عمیق بکشید.

6. اسپری را از دهان خارج کنید و به مدت ۱۱ ثانیه نفس خود را نگه دارید ، بعد از این مدت به آهستگی نفس بکشید

• اگر در هر بار مصرف دارو لازم است بیشتر از یک پاف استفاده نمایید، بعد از هر پاف۱-۲ دقیقه صبر کنید و مراحل فوق را تکرار نمایید.

• بعد از استفاده از اسپری حتما دهان خود را با آب گرم بشویید این عمل به خصوص در مورد کورتیکواسترویید های استنشاقی مانند بکلومتازون مهم می باشد و احتمال برفک دهان را به میزان زیادی کاهش می دهد.

• اگر هم زمان باید از دو نوع اسپری استفاده نمایید، فاصله زمانی ۵-۱۱ دقیقه را بین استفاده از آنها رعایت نمایید.

• همچنین ابتدا از اسپری گشاد کننده مجاری هوایی مانند سالبوتامول استفاده نمایید و ۵-۱۱ دقیقه بعد از اسپری کورتیکواستروئید مانند بکلومتازون و فلوتیکازون استفاده نمایید.

• به یاد داشته باشید اولین بار که شروع به استفاده از اسپری می کنید ، یکی دو مرتبه در هوا اسپری کنید چون پافهای اول و دوم اسپری فاقد دارو می باشد.

 

آشنایی با آسم یار و نحوه صحیح استفاده از آن

آسم یار وسیله ای مانند یک مخزن کوچک می باشد که انتهای آن به اسپری وصل می شود و از طرف دیگر داخل دهان قرار می گیرد و موجب سهولت در استفاده از اسپری دهانی می شود و موجب دارورسانی بهتر می شود. با استفاده صحیح از اسپری تنها ۱۱ % دارو وارد ریه می شود و بقیه وارد دستگاه گوارش می شود یا در محیط پراکنده می شود. با استفاده از آسم یار می توان این مقدار را دوبرابر کرد همچنین استفاده از آسم یار می تواند موجب کاهش عوارض جانبی کورتیکواستروئیدهای استنشاقی مانند برفک دهان و خشونت صدا گردد. این وسیله به خصوص برای کودکان و سالمندان
که استفاده از اسپری برای آنها مشکل می باشد، مناسب است.

مراحل استفاده از آسم یار

1. ابتدا اسپری را به خوبی تکان دهید .

2. درپوش اسپری وآسم یار را بردارید.

3. قسمت دهانی اسپری را به آسم یار متصل نمایید.

4. با یک بازدم عمیق هوای ریه را خارج نمایید.

5. قسمت دهانی آسم یار را در دهان بگذارید و دهان خود را کامال ببندید.

6. اسپری را یک بار فشار دهید و چندین بار به آرامی نفس بکشید )حداقل ۴-۵ مرتبه( ، اگر صدای سوت از دستگاه شنیده می شود نشانه این است که خیلی سریع نفس می کشید.

7. نفس خود را به مدت ۱۱ ثانیه نگه دارید ، بعد از این مدت به آهستگی نفس بکشید.

 آسم یار تنها برای اسپری های آئروسل دهانی کاربرد دارد و برای پودر های استنشاقی قابل استفاده نمی باشد.
 بعد از استفاده از آسم یار آن را شست و شو داده و به خوبی خشک نمایید.
 آسم یار حداقل سالی یک بار تعویض نمایید.
 برای کودکان کمتر از ۵ سال که نمی توانند از اسپری استفاده نمایند و آنقدر کم سن و سال می باشند که
 نمی توانند لب هایشان را دور قطعه دهانی آسم یار غنچه کنند می توان از آسم یار دارای ماسک استفاده نمود.

 

مراحل استفاده ازکپسول استنشاقی(spinhaler)

کپسول های استنشاقی حاوی پودر استنشاقی دارویی است که در کنترل آسم و تنگی مجاری تنفسی به کار می روند.پودراین کپسول ها از راه دهان و و با یک تنفس عمیق وارد ریه می شود.

 

1. نخست درپوش دستگاه را باز کنید.

2. دهانی سفید رنگ را به بالا بکشید تا جای قرارگیری کپسول را ببینید

3. کپسول را از سر رنگی آن در وسیله استنشاقی قرار دهید.

4. دستگاه را به حالت افقی نگه داشته با حرکت دادن قسمت وسط دستگاه کپسول را داخل دستگاه ثابت کنید و با حرکت دادن قسمت متحرک دستگاه به جلو و عقب کپسول را سوراخ کنید.

5. هوای ریه را تا آنجا که ممکن است خارج کنید.

6. دستگاه را به حالت افقی نگه داشته و آن را بین لب ها قرار دهید و دهان را کامال ببندید.

7. سر را کمی به عقب تمایل کنید.

8. یک نفس عمیق از طریق وسیله استنشاقی بکشید.

9. به مدت ۱۱ ثانیه نفس خود را نگه دارید، سپس به آهستگی نفس بکشید.

10. پس از اتمام تنفسش دارو دهانی را باز کنید و با وارونه کردن دستگاه کپسول را خارج کنید.(کپسول چه استفاده شده چه استفاده نشده نباید داخل دستگاه باقی بماند)

11. دستگاه را ماهانه و در سایر زمانهای لازم با آب ولرم و بدون استفاده از مواد پاک کننده شستشو دهید و به آهستگی بتکانید تا آبی درون دستگاه باقی نماند.

 

 

آشنایی با دستگاه Turbuhaler

برخی از دارو های موثر بر سیستم تنفس مانند فورمترول و بودزوناید به شکل توربوهالر نیز موجود می باشند که در این دستگاه دارو به شکل پودر استنشاقی در داخل دستگاه وجود دارد و آشنایی با نحوه صحیح مصرف این داروها مهم می باشد.

قبل از استفاده ، دستگاه باید راه اندازی شود به این منظور مراحل زیر را انجام دهید:

1. درپوش را بپیچانید و آن را بردارید.

2. در حالی که توربوهالر را به صورت عمودی نگاه داشته اید قاعده رنگی را تا جایی که ممکن است به راست بچرخانید و سپس به سمت چپ برگردانید تا صدای کلیک شنیده شود. این عمل موجب می شود که داروی از قبل اندازه گیری شده آزاد شود.

3. با یک بازدم عمیق هوای ریه را تا آنجا که ممکن است خارج کنید.

4. لب ها را اطراف قسمت دهانی قرار دهید و دهان را کامال ببندید.

5. یک نفس عمیق از طریق وسیله استنشاقی بکشید .قطعه دهانی را خارج کنید و به مدت۵-۱۱ ثانیه نفس خود را حبس کنید سپس به آرامی نفس بکشید.

6. درپوش دارو را مجددا بگذارید و آن را ببندید تا محتویات دستگاه خشک نشود.

 برای استفاده از توربوهالر لازم نیست آن را تکان دهید.
 بعد از استفاده قسمت دهانی را با پارچه تمیز نمایید اما هیچگاه آن را با آب شست و شو ندهید.
 بالای دستگاه پنجره ای می باشد که میزان داروی موجود در دستگاه را نشان می دهد .هنگامی که حدود ۲۱ دوز از دارو باقی مانده عالمت قرمز رنگ در باالی پنجره ظاهر می شود و هنگامی که عالمت قرمز به پایین پنجره برسد توربوهالر از دارو خالی شده است.
 هنگام استفاده از توربوهالر ممکن است طعمی را در دهان احساس نکنید یا احساس نکنید که دارویی وارد ریه شما شده است این حالت به معنی خالی بودن توربوهالر نمی باشد.
 پس از استنشاق دارو دهان خود را بشویید.
 صدایی که هنگام تکان دادن توربوهالر شنیده می شود مربوط به پودر خشک رطوبت گیر است حتی هنگامی که دارو در توربوهالر به اتمام رسیده باشد این صدا شنیده می شود.

آشنایی با دیسک استنشاقی سالمترول

دیسک حاوی داروی سالمترول به صورت پودر و قابل استفاده برای بزرگساالن و کودکان ۴ ساله و بزرگتر می باشد. این دیسک دارای قسمت های مختلفی است که در ادامه توضیح داده شده است:

1. پوشش دیسک

2. محل قرار گیری انگشت شصت

3. اهرم آزاد سازی دارو

4. قسمت دهانی

5. نشانگر مقدار دوز باقی مانده

 

مراحل استفاده از دیسک استنشاقی:

1. دیسک در ابتدا بسته می باشد برای باز کردن آن دیسک را به صورت افقی در یک دست نگاه دارید و با انگشت دیگر دیسک را کاملا باز کنید.

2. دیسک را در حالت افقی به طوری که قسمت دهانی روبروی شما باشد نگه دارید و با انگشت اهرم آزاد کردن پودر را تا جایی حرکت دهید که صدای کلیک شنیده شود.

3. با یک بازدم عمیق هوای ریه را خارج کنید.

4. دهان را بر روی قسمت دهانی بگذارید و دهان را کامال ببندید و عمیق و یکنواخت نفس بکشید.

5. دیسک را از دهان خارج کنید و نفس خود را به مدت ۱۱ ثانیه حبس کنید سپس به آرامی نفس خود را بیرون دهید.

6. برای بستن دیسک انگشت شست را بر روی جا انگشتی قرار دهید و جا انگشتی را تا جایی که امکان دارد به سمت خود بکشید. هنگامی که دیسک را می بندید صدای کلیک را می شنوید. دیسک اکنون آماده استفاده مجدد می باشد.

7. اگر برای شما دو دوز دارو تجویز شده مراحل فوق را تکرار نمایید.

8. هیچگاه نفس خود را در دیسک ندمید.

9. دیسک را خشک نگه دارید و زمانی که از آن استفاده نمی کنید به حالت بسته نگه دارید.

10. با اهرم آزاد سازی دارو بازی نکنید.

مراحل استفاده از اسپری های بینی

در این اسپری ها سیستم پمپاژ کننده دارورسانی را در یک سوم قدامی بینی که فاقد مژک است انجام می دهد بنابراین مدت زمانی که دارو در بینی باقی می ماند نسبتا طولانی می باشد.شیوه صحیح استفاده از این شکل دارویی به روش زیرمی باشد:

• اسپری را تکان دهید.

• هنگامی که برای اولین بار از اسپری استفاده می کنید یک یا دوبار در هوا اسپری کنید در استفاده های بعدی تکرار این مرحله لازم نیست.

• پیش از مصرف بینی را پاک کنید.

• بنشینید و سر را کمی به طرف جلو خم کنید.

• نوک اسپری را به اندازه ۱.۵ سانتی متر وارد بینی کنید و سوراخ دیگر بینی را با انگشت ببندید.

 

• با فشار دادن به کمک نوک انگشت سبابه و نشانه درحالی که دهان را بسته نگه داشته اید به داخل بینی اسپری کنید و هم زمان به آهستگی نفس بکشید.

• اسپری را از بینی خارج کنید و سر را کامال به طرف خود خم کنید.

• پس از چند ثانیه صاف بشینید و از راه دهان نفس بکشید.

• اگر لازم است این عمل را برای سوراخ دیگر بینی تکرار کنید مراحل فوق را تکرار نمایید .

رفرنس:

کتاب داروهای استنشاقی در بیماران ریوی- تالیف دکتر مریم فراستی نسب و دیگران – انتشارات دانش پذیر- ۱۳۹۵-