اهمیت موضوع «راهنمای عملی در مواجهه با بیماران در تماس با نشت مواد رادیواکتیو» به دلیل پیامدهای جدی و بالقوه تهدیدکننده جان انسانها و محیط زیست بسیار بالا است. نشت مواد رادیواکتیو میتواند در اثر حوادث صنعتی، حمله به تأسیسات هسته ای، یا سوانح ناشی از جابجایی مواد پرتوزا رخ دهد و باعث آزاد شدن گازها و ذرات آلوده به تشعشعات یونیزان شود. این مواد آلوده به راحتی از طریق پوست، تنفس یا بلع وارد بدن افراد میشوند و با ایجاد آسیبهای پرتویی حاد و مزمن، سلامت فرد را به خطر میاندازند.
از سوی دیگر، عدم آگاهی و آمادگی کافی در مواجهه با این نوع اورژانسها منجر به انتقال آلودگی به کادر درمان و جامعه میشود و کنترل بحران را دشوارتر میسازد. بنابراین، تدوین و اجرای دقیق دستورالعملهای عملی و علمی، آموزش نیروی انسانی، استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب و سازماندهی نظاممند فرایند تریاژ، پاکسازی و درمان پزشکی، همگی نقش حیاتی در کاهش عوارض، حفظ سلامت بیماران و جلوگیری از گسترش آلودگی دارند.
به طور خلاصه، اهمیت این موضوع در آمادگی و پاسخ سریع، مدیریت دقیق و پیشگیری از عوارض جسمی، روانی و زیست محیطی ناشی از حوادث رادیواکتیو نهفته است که مستلزم همکاری مداوم متخصصان پزشکی، بهداشت، امنیت و مدیریت بحران میباشد.
آمادگی و ایمنی اولیه:
-
-
پرسنل درمانی باید آموزش دیده و مجهز به تجهیزات حفاظت فردی (لباس کامل، ماسک N95 یا PAPR، دستکش دو لایه و نشانگر دُز تابش) باشند.
-
ورود بیماران به بیمارستان فقط از مسیر کنترل شده و در فضای باز برای تریاژ پرتویی انجام شود.
-
تیم فرماندهی هسته ای شامل متخصص پزشکی هسته ای، افسر ایمنی و مسئول کنترل عفونت تشکیل گردد.
-
پاکسازی و تریاژ:
-
-
تمامی بیماران باید ابتدا لباسهای خود را درآورده و در کیسه های دربسته نگهداری کنند.
-
پاکسازی با دوش گرفتن با آب ولرم و صابون ملایم و شیوه های شستشوی ویژه چشم و بینی انجام شود.
-
بررسی آلودگی با دزی متر در همه مراحل انجام گردد؛ در صورت آلودگی بالا، بیمار به اتاق شستشو هدایت شود.
-
مراقبتهای پزشکی اورژانسی:
-
-
تثبیت وضعیت حیاتی، کنترل خونریزی، سوختگی و ترومای بیماران ناپایدار در اتاق CPR.
-
ارزیابی و پایش دوز پرتوگیری از طریق شمارش سلولهای خونی (ویژه لنفوسیتها) و بیودوزیمتری.
-
درمان حمایتی سندرم حاد پرتویی (ARS) با G-CSF، آنتی بیوتیکها، داروهای ضد ویروس و ضد قارچ و مراقبت تسکینی.
-
درمان اختصاصی آلودگی داخلی طبق نوع ماده: مصرف پتاسیم یدید برای جلوگیری از جذب ید رادیواکتیو، Prussian Blue برای سزیم/کبالت، و DTPA برای فلزات سنگین.
-
مدیریت بلندمدت و بهداشت عمومی:
-
-
پیگیریهای دورهای شامل آزمایشات خون، تیروئید، تصویربرداری و مراقبت روانی.
-
مدیریت پسماندهای آلوده با بستهبندی ایمن و ضدعفونی نواحی آلوده با محلول هیپوکلریت.
-
اطلاعرسانی و حمایت روانی افراد نگران و بدون علائم برای کاهش مراجعههای بیمورد.
-
تخلیه منطقه در صورت لزوم و کنترل محیط زیست و مواد غذایی از آلودگی پرتویی.
-
اصول کلی:
-
-
حفظ آرامش و رفتار علمی تیم درمان برای جلوگیری از انتقال و گسترش آلودگی.
-
رعایت کامل پروتکلهای ایمنی پرتویی برای محافظت جان بیماران و کادر درمان.
-
همکاری مستمر با مراکز تخصصی و منابع معتبر جهت دریافت راهنماییها و بهروزرسانی اطلاعات.
-
این خلاصه بر اساس متن کامل فایل پیوست دانشگاه علوم پزشکی شیراز تنظیم شده و کلیه مراحل از برخورد با بیمار در محل حادثه تا مدیریت بلندمدت و بهداشت عمومی را پوشش میدهد.
در صورت نیاز به متن کاملتر یا دستورالعملهای تخصصی تر میتوان به لینک زیر مراجعه نمایید:
راهنمای عملی در مواجهه با بیماران در تماس با نشت موارد رادیواکتیو