در شرایط اضطراری مثل بلایای طبیعی از قبیل سیل، زلزله و … افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مثل دیابت بیشتر در معرض آسیب هستند؛ چراکه رویارویی با این شرایط می‌تواند فرد را در معرض موقعیت‌‌هایی قرار دهد که کنترل و مدیریت بیماری را برای او دشوار سازد. ازآنجاکه افراد دیابتی به کنترل مداوم قند خون نیاز دارند، اختلال درروند مراقبت‌‌ها، مثل قطع مصرف انسولین یا داروها، عدم اندازه‌‌گیری قند خون، بی‌نظمی در وعده‌های غذایی و استرس ناشی از واقعه، می‌تواند باعث افزایش و یا نوسان قند خون در فرد شود. افزایش قند خون در چنین شرایطی می‌تواند فرد را بیشتر در معرض ابتلا به عفونت‌ها قرار دارند. به‌طورکلی قند بالا و یا افت قند در افراد دیابتی می‌تواند عوارض بلندمدت یا کوتاه‌‌مدت به همراه داشته باشد؛ بنابراین، در همه شرایط لازم است که قند خون فرد به بهترین نحو کنترل شود.
بعضی از بلایای طبیعی، مثل سیل، از پیش توسط رسانه‌ها و خبرگزاری‌ها اطلاع‌رسانی می‌شوند. توصیه می‌شود که افراد دیابتی پس از شنیدن اخطارها، جهت آمادگی بیشتر برای مقابله با شرایط اضطراری اقدام کنند و نسبت به اخطارها بی‌تفاوت نباشند.
ازآنجاکه پس از حوادث، بخش بیشتری از تمرکز گروه‌های پزشکی و درمانی، بر موارد اورژانسی و مصدومان حادثه است، افراد دیابتی باید از پیش در مورد این موضوع آگاهی داشته باشند، آمادگی لازم را کسب کنند و تا برای دریافت کمک‌های پزشکی، سر راه خود با مشکلات کمتری مواجه شوند. بخش عظیمی از مشکلات افراد دیابتی برای دریافت کمک‌های پزشکی و دارویی در شرایط اضطراری، نداشتن مدرک قابل‌قبول برای اثبات دیابتی بودن شخص، عدم اطمینان از نوع یا میزان مصرف داروها، نداشتن سابقه پزشکی قابل‌‌دسترس و عدم آموزش قبلی است. درنتیجه اگر فردی اطلاعات کافی نداشته باشد، آمادگی لازم برای کنترل قند خون در شرایط بحرانی را هم نخواهد داشت.
آمادگی پیش از وقوع شرایط اضطراری
افراد مبتلابه دیابت و خانواده آنها باید از پیش برای شرایط اضطراری آماده باشند و این آمادگی شامل موارد زیر می‌شود:
۱- آموزش درزمینه دیابت: افراد مبتلابه دیابت باید درزمینهٔ دیابت آموزش لازم را ببینند تا بتوانند در تمامی شرایط، قند خون خود را به بهترین شکل کنترل کنند. برای آموزش دیابت می‌توانید در کلاس‌های انجمن دیابت گابریک شرکت کنید.
۲- کنترل قند خون: بر اساس مطالعات انجام‌گرفته، تحت کنترل بودن قند خون پیش از وقوع حادثه، نقش پررنگی در مدیریت بهتر دیابت پس از وقوع آن دارد؛ درنتیجه افراد دیابتی باید در همه شرایط کنترل قند خون را در اولویت قرار دهند.
۳- کارت دیابت گابریک: داشتن مدرک شناسایی دیابت معتبر به فرد کمک می‌کند پس از وقوع حادثه، بتواند دیابتی بودن خود را به خدمات پزشکی ثابت کند و از مراقبت‌های پزشکی استفاده کند؛ بنابراین همه افراد مبتلابه دیابت به یک کارت شناسایی دیابت نیاز دارند که می‌توانید آن را از انجمن گابریک دریافت کنید.
۴- اطلاع از نوع انسولین و داروهای مصرفی و مقدار آنها: فرد دیابتی یا اعضای خانواده او باید در مورد داروهای مصرفی و دوز مصرفی هر دارو اطلاعات لازم را داشته باشند تا در صورت امکان بتوانند آنها را از نیروهای بهداشتی کمک‌رسان، درمانگاه‌ها و یا بیمارستان دریافت کنند.
۵- داشتن ذخیره انسولین و تجهیزات دیابت: همیشه مقداری انسولین (به‌اندازه مصرف یک ماه)، نوار تست قند خون، سرسوزن یا سرنگ تزریق انسولین داشته باشید تا در صورت بروز شرایط اضطراری، با کمبود انسولین یا تجهیزات مواجه نشوید.
۶- کیت دیابت داشته باشید: این کیت شامل مواردی است که فرد دیابتی ممکن است به آنها احتیاج داشته باشد و لازم است که کیت مقاوم و ضد آب باشد.
کیت دیابت
- لیست داروهای مصرفی و دوز آنها
- شماره تماس ضروری
- انسولین و داروهای مصرفی برای مصرف ۳۰ روز
- کیف خنک نگه‌دارنده انسولین
- دستگاه تست قند خون همراه حداقل ۵۰ عدد نوار تست قند
- خوراکی برای درمان افت قند مثل آبمیوه، بیسکوییت و …
- برگه راهنمای اطلاعات دیابت: اطلاعات لازم برای اینکه اگر افراد دیگر خواستند به شما کمک کنند، متوجه شوند که شما دیابتی هستید و از چه طریقی کمک‌رسانی را انجام دهند.
مراقبت‌های دیابت در شرایط اضطراری
درصورتی‌که در چنین شرایطی قرار گرفتیم به نکات زیر توجه کنیم تا دیابت خود را بهتر مدیریت کنیم و احتمال آسیب را کاهش دهیم:
- استرس ناشی از واقعه می‌تواند باعث نوسانات قند خون شود پس تا جای ممکن آرامش خود را حفظ کنید.
- وعده‌های غذایی نامنظم و فعالیت بدنی بیش‌ازحد می‌تواند باعث شود قند خون شما از کنترل خارج کند.
- در صورت بالا بودن دما و رطوبت، ممکن است نتایج دستگاه تست قند دقیق نباشد.
- در صورت دسترسی به پزشک در مورد دیابت و داروهای مصرفی خود به او اطلاع دهید.
- کارت شناسایی دیابت خود را در دسترس خود نگهدارید.
- درصورتی‌که علائم ضعف، حالت تهوع، استفراغ و تب را مشاهده کردید، فوراً به مراکز درمانی مراجعه کنید.
- کفش و لباس‌های محافظت‌کننده بپوشید.
- مراقب آسیب‌های فیزیکی باشید.
- هرروز پاهای خود را معاینه کنید و آنها را تمیز کنید.
- وعده‌های غذایی منظم و آب سالم و کافی دریافت کنید.
- در صورت فعالیت بدنی شدید غذای بیشتری بخورید تا از افت قند پیشگیری شود.
- در صورت امکان قند خود را در دفعات بیشتری چک کنید.
اگر از انسولین استفاده میکنید در شرایط اضطراری به این نکات توجه داشته باشید:
- تجهیزات تزریق انسولین و تست قند خود را کنار هم نگهدارید تا دسترسی به آنها آسان‌تر باشد.
- خوراکی‌های مناسب برای افت قند را همراه داشته باشید، مثل آبمیوه، بیسکوییت.
- تاریخ انقضای انسولین خود را چک کنید.
- از قرار دادن انسولین در معرض گرما یا سرما و نور شدید خودداری کنید.
- انسولین برای ۲۸ روز در دمای اتاق (زیر ۳۰ درجه) قابل نگهداری است.
- از سالم بودن انسولین مطمئن شوید. در صورت مشاهده تغییراتی ازجمله ته‌نشین شدن، تغییر رنگ و غیره را در انسولین مشاهده کردید از مصرف آن اجتناب کنید.
