تیروئیدکتومی برای درمان اختلال تیروئید مانند موارد زیر انجام می گیرد:
- سرطان تیروئید
- بزرگ شدن غیر سرطانی تیروئید (گواتر)
- پرکاری تیروئید
عوامل خطر عمل جراحی تیروئیدکتومی:
- خونریزی
- انسداد راه تنفسی ناشی از خونریزی
- صدای ضعیف یا صدای خش دار بدلیل آسیب های عصبی
- آسیب به چهار غده کوچک واقع در پشت تیروئید (غدد پاراتیروئید) که منجر به کاهش غیرطبیعی سطوح کلسیم در خون و استخوان و همچنین افزایش فسفر در خون می شود.
اتفاقات در طول جراحی تیروئیدکتومی:
- در زمانی که فرد بیهوش است بسته به روش جراحی،جراح یک شکاف کوچک در جلوی گردن و یا مجموعه ای از برش ها در اطراف غده ایجاد می کند و تمام یا بخشی از غده تیروئید را خارج می کند که بستگی به علت جراحی دارد.
- اگر جراحی بدلیل سرطان تیروئید باشد ممکن است جراح گره های لنفاوی دور تیروئید را نیز خارج کند.
پس از جراحی تیروئیدکتومی:
ممکن است درد گردن و صدای خشن یا ضعیف را تجربه کنید. این علائم موقتی هستند و اغلب ممکن است به خاطر تحریک لوله تنفس و یا التهاب عصبی ناشی از عمل جراحی رخ دهد.
معمولا پس از جراحی تیروئیدکتومی فرد تنها ۲۴ ساعت تحت مراقبت در بیمارستان قرار میگیرد.
نتایج جراحی تیروئید
نتایج طولانی مدت تیروئیدکتومی به میزان حذف شده ازغده تیروئید بستگی دارد:
۱. حذف بخشی از تیروئید
اگر تنها بخشی از تیروئید طی جراحی خارج شود غده تیروئید قادر به انجام عملکرد طبیعی خود بوده و احتمالا فرد نیازی به دریافت هورمون ندارد.
۲. خارج کردن کامل غده تیروئید
اگر تیروئید کامل برداشته شود، علائم و نشانه های کم کاری تیروئید در فرد ظاهر می شود.
در نتیجه باید روزانه یک قرص لووتیروکسین را دریافت کند.
این جایگزینی هورمون به طور معمول مشابه هورمون ساخته شده توسط غده تیروئید می باشد و مشکلی برای فرد ایجاد نخواهد کرد. پزشک میزان مصرف قرص را با بررسی میزان هورمون در خون تعیین می کند.
مراقبتهای بعد از عمل تیروئیدکتومی و آنچه که بیمار باید پیش بینی کند:
- به طور معمول ۱۴-۱۰ روز درد گلو خواهید داشت.
- در ناحیه برش جراحی چند روز تورم و کبودی وجود دارد که در روز دوم و سوم بعد از عمل به حداکثر میرسد.
- اغلب اشکال در بلعیدن دیده میشود و افراد از یک احساس پری در ناحیه پایین گردن یا سفتی گردن برای حدود یک ماه شکایت دارند.
- در چند روز اول بعد از عمل مختصری خشونت صدا طبیعی است.
- ممکن است تا چند روز پس از عمل، یک درن تخلیه ترشحات در محل زخم جراحی گردن بیمار باشد. معمولا این درن ۳-۱ روز بعداز عمل کشیده می شود.
- بیشتر بیماران مختصری درد را تجربه میکنند، اما بعضی از بیماران ممکن است از سفتی و درد در ناحیه شانه، گردن و پشت و یا سردرهای تنشی برای چند روز شکایت داشته باشند.
- گاهی بعد از عمل جراحی تیروئیدکتومی اختلالات کلسیم ایجاد می شود و معمولا موقتی می باشد. از علائم کاهش کلسیم سرم: کرختی، گزگز و مورمور ( مخصوصاً در اطراف دهان) ، خارش، گرفتگی عضلانی ، سفتی دست ها و پاها و لرزش ماهیچه ای است. در این صورت سریعاً به پرستار یا پزشک اطلاع دهید.
رژیم غذایی بعد از عمل تیروئیدکتومی
روز اول استفاده از مایعات غلیظ توصیه میشود.
در روز دوم، استفاده از غذاهای نرم که نیاز به جویدن ندارد توصیه میشود.مانند پورۀ سیب زمینی، نیمرو هم زده، بستنی نرم ، حلیم و …..
ظرف یک هفته شما قادر خواهید بود یک رژیم معمولی را شروع کنید.
- ممکن است در ابتدا قورت دادن سخت باشد. اگر بلعیدن دردناک است، با نوشیدنی‌های سرد و بستنی شروع کنید.
- در مرحله بعد، نوشیدن مایعات و خوردن غذاهای نرم مانند سوپ، پودینگ، ماست، میوه‌های کنسرو شده یا پخته شده، تخم‌مرغ هم زده، ژلاتین، پوره سیب‌زمینی یا ماست را امتحان کنید.
- از خوردن غذاهای سفت، تند و ادویه دار بعد از جراحی تیروئیدکتومی خودداری کنید. مانند غذاهای سرخ شده، چیپس، ماهی با استخوان، نان‌های حاوی آجیل و دانه و… .
- در روزهای ابتدایی بعد از جراحی تیروئیدکتومی بهتر است از مصرف میوه‌های سفت، سبزیجات خام و سرخ شده نیز پرهیز کنید. همچنین از مصرف آب پرتقال یا گوجه‌فرنگی و سایر غذاهای اسیدی که می‌توانند گلو را سوزش دهند، خودداری کنید.
- اگر بلافاصله بعد از نوشیدن سرفه می‌کنید، سعی کنید مایعات غلیظ‌تری مانند اسموتی بنوشید.
- ممکن است بعد از جراحی فعالیت روده منظم نباشد. این مسئله بین بیماران رایج است. برای جلوگیری از یبوست می‌توانید هرروز یک مکمل فیبر مصرف کنید. اگر بعد از چند روز اجابت مزاج نداشتید، از پزشک خود در مورد مصرف یک ملین خفیف سؤال کنید.
فعالیت :
پس از ترخیص از بیمارستان، شما باید یک هفته در منزل استراحت نمایید.
- از برداشتن اجسام سنگین اجتناب کنید.
- توصیه میشود هنگام خواب سه عدد بالش زیر سر خود بگذارید تا سر شما بالاتر از سطح قلب باشد.
- در دو هفته اول بعد از عمل، هیچ ورزشی انجام ندهید .
- در دو هفته دوم، فقط مجاز به انجام ورزشهای سبک هستید.
- تا یک ماه از انجام ورزشهای تماسی نظیر انجام ورزشهای رزمی خودداری کنید.
- برای حداقل ۳ هفته از کش و قوس دادن گردن خود یا کشیدن آن به عقب خودداری کنید چرا که باعث تحت کشش قرار گرفتن برش جراحی می شود.
پیگیری های پس از ترخیص
- توصیه می شود در منزل از آرامش جسمی و ذهنی و تغذیه کافی برخوردار باشید و سعی کنید از غذاهای پرکالری استفاده نمایید.
- به دلیل اهمیت کنترل دقیق وضعیت تیروئید حتماً مراجعه به مطب پزشک یا درمانگاه را در برنامه درمانی خود داشته باشید.
- بعد از ترخیص از بخش، توصیه های پزشکی را دقیقاً اجرا کرده و پیگیر جواب پاتولوژی (نمونه برداری) باشید.
- پس از گرفتن جواب پاتولوژی حتماً در مورد ادامه درمان دارویی با پزشک خود مشورت نمایید. این پیگیری حتماً باید ظرف یک ماه بعد از عمل صورت گیرد.
توصیه های غذایی عمومی برای سلامت نگهداشتن غده تیروئید
کدام موارد غذایی برای سلامت تیروئید مهم هستند؟
چندین ماده غذایی که برای سلامتی بیشتر تیروئید مهم هستند عیارتند از:
ید : داروهای مسکن می‌توانند باعث یبوست شوند. خوردن غذاهای پر فیبر و نوشیدن مایعات زیاد، این مشکل را معمولاً رفع می‌کند.
ید یک ماده معدنی ضروری است که برای ساخت هورمون‌های تیروئید موردنیاز است. بنابراین، افراد مبتلابه کمبود ید ممکن است در معرض خطر کم کاری تیروئید باشند.
اگر کمبود ید دارید، نمک یددار را به وعده‌های غذایی خود اضافه کنید یا از غذاهای غنی از ید مانند جلبک دریایی، ماهی، لبنیات و تخم‌مرغ بیشتر استفاده کنید.
مکمل‌های ید ضروری نیستند، زیرا می‌توانید مقدار زیادی ید از رژیم غذایی خود دریافت کنید. برخی از مطالعات همچنین نشان داده‌اند که دریافت بیش از حد این ماده معدنی ممکن است به غده تیروئید آسیب برساند.
سلنیوم: سلنیوم به “فعال کردن” هورمون‌های تیروئید کمک می‌کند تا بدن بتواند از آن‌ها استفاده کند. این ماده معدنی ضروری همچنین دارای مزایای آنتی‌اکسیدانی است. به این معنی که می‌تواند از غده تیروئید در برابر آسیب مولکول‌هایی به نام رادیکال‌های آزاد محافظت کند.
افزودن غذاهای غنی از سلنیوم به رژیم غذایی، یک‌راه عالی برای افزایش سطح سلنیوم است. این شامل آجیل برزیلی، ماهی تن، ساردین، تخم‌مرغ و حبوبات است.با این‌حال، از مصرف مکمل سلنیوم خودداری کنید. مگر اینکه توسط یک متخصص مراقبتهای بهداشتی توصیه شود.
مصرف بی‌رویه مکمل‌ها می‌تواند برای سلامتی مضر باشد.
فلز روی: روی – مانند سلنیوم – به بدن کمک می‌کند تا هورمون‌های تیروئید فعال شوند.
مطالعات همچنین نشان می‌دهند که روی ممکن است به بدن در تنظیم TSH کمک کند. بنابراین، اگر کم‌کاری تیروئید دارید، سعی کنید بیشتر غذاهای غنی از روی مانند صدف‌ها، گوشت گاو و مرغ مصرف کنید.
کدام مواد غذایی مضر هستند؟
چندین ماده غذایی ممکن است به سلامتی افراد مبتلا به کم کاری تیروئید آسیب برساند
- گواتروژن ها
گواتروژن هاترکیباتی هستند که ممکن است در عملکرد طبیعی غده تیروئید اختلال ایجاد کنند. نام گواتروژن از اصطلاح گواتر گرفته شده است. در بیماری گواتر غده تیروئید بزرگ شده و ممکن است با کم‌کاری تیروئید همراه باشد. باکمال تعجب، بسیاری از غذاهای رایج، حاوی گواتروژن هستند که عبارتند از:
- غذاهای حاو ی سویا: صرف سویا ممکن است در توانایی بدن برای جذب داروی تیروئید اختلال ایجاد کند. به همین دلیل است که باید بعد از خوردن غذاهای حاوی سویا ۴ ساعت صبر کنید و سپس دوز دارو را مصرف کنید. بهتر است درمورد مصرف سویا با پزشکتان مشورت کنید.
- برخی از سبزی‌ها: کلم بروکلی، کلم پیچ، گل‌کلم، اسفناج و غیره.
- میوه‌ها و گیاهان نشاسته‌ای: سیب‌زمینی شیرین، کاساوا (ریشه گیاه)، هلو، توت‌فرنگی و غیره.
- آجیل و دانه‌ها: ارزن، آجیل کاج، بادام زمینی و غیره.
افراد مبتلا به کم کاری تیروئید باید از مصرف گواتروژن اجتناب کنند.
- غذاها و مکمل‌هایی که بهتر است از مصرف آن‌ها اجتناب کنید:
- دانه ارزن و انواع آن
- غذاهای بسیار فرآوری شده: هات‌داگ، کیک، کلوچه و غیره.
- مکمل‌ها: مصرف کافی سلنیوم و ید برای سلامت تیروئید ضروری است، اما مصرف بیش از حد آن‌ها ممکن است باعث آسیب شود. فقط درصورتی‌که یک متخصص مراقبتهای بهداشتی به شما دستور داده باشد سلنیوم و ید مصرف کنید.
- نوشیدنی‌ها: قهوه، چای سبز و الکل – این نوشیدنی‌ها ممکن است غده تیروئید را تحریک کنند .همچنین شما باید دستکم ۳۰ دقیقه بعد از مصرف دارو صبر کنید و سپس یک فنجان قهوه بنوشید.
- باید از خوردن غذاهای بسیار فرآوری شده خودداری کنید. زیرا معمولاً حاوی کالری زیادی هستند. این مسئله برای افرادی که کم کاری تیروئید دارند می‌تواند مشکل‌ساز باشد. زیرا ممکن است به راحتی افزایش وزن پیدا کنند.