چرا در بخش اوژانس بیمارستانها بعضی بیماران زودتر ویزیت می‌شوند؟
درک مفهوم “تریاژ” در اورژانس
مقدمه
وقتی به اورژانس مراجعه می‌کنید، ممکن است شاهد باشید افرادی که پس از شما آمده‌اند، زودتر به اتاق پزشک فراخوانده شوند. این موضوع می‌تواند سوال برانگیز باشد. اینجا توضیح می‌دهیم که سیستم “تریاژ” چگونه کار می‌کند تا با همکاری شما، خدمات به بیمارانی که بیشترین نیاز را دارند، سریع‌تر ارائه شود.
تریـاژ یعنی “اولویت‌بندی بیماران بر اساس شدت بیماری و اورژانسی بودن حالشان”.
شرح کوتاه:
وقتی به اورژانس مراجعه می‌کنید، یک پرستار یا پزشک به سرعت وضعیت شما را بررسی می‌کند. این فرآیند “تریـاژ” نام دارد. در این مرحله، آنها تصمیم می‌گیرند که چه کسی باید زودتر و سریع‌تر ویزیت شود؛ مثلاً یک بیمار با درد قفسه سینه یا تنگی نفس، نسبت به کسی که سرماخوردگی خفیف دارد، اولویت بیشتری خواهد داشت. هدف از تریاژ این است که به بحرانی‌ترین بیماران ابتدا رسیدگی شود.
در بیمارستان به این کار استفاده از تریاژ به روش Emergency Severity Index (ESI) گفته می شود.
تریاژ چیست؟ یک مقایسه ساده
تصور کنید اورژانس، یک آتش‌نشانی است!
- اگر همزمان با یک (آتش‌سوزی بزرگ) و یک (دودگرفتگی خفیف) رخ دهد، به طور حتم آتش‌نشانان اول به سراغ آتش‌سوزی بزرگ می‌روند زیرا جان افراد در خطر است.
- به همین ترتیب اگر یک بیمار دچار سوختگی شدید مراجعه کند به نسبت بیمار مبتلا به گلو درد اولویت دارد. حتی اگر بیمار گلو درد دو ساعت انتظار کشیده باشد!
- اورژانس هم دقیقاً همین کار را می‌کند. پرستار آموزش‌دیده (پرستار تریاژ) مانند یک آتش‌نشانی، وضعیت همه بیماران را سریع بررسی می‌کند و کسانی که جانشان در خطر فوری است را در اولویت قرار می‌دهد.
پس به یاد داشته باشید: در اورژانس، اولویت با “شدت بیماری” است، نه “اولویت ورود”.
سطح‌بندی بیماران در تریاژ (به زبان ساده)
چرا ممکن است مجبور به انتظار شوید؟
- نجات جان انسان‌ها اولویت اول است: اگر اورژانس شلوغ باشد، تیم پزشکی مشغول نجات جان یک بیمار در حال ایست قلبی (سطح ۱) یا درمان یک بیمار سکته قلبی (سطح ۲) هستند. این تاخیر برای شما، به معنای نجات جان دیگری است.
- حال شما توسط پرستار تریاژ ارزیابی شده است: وقتی پرستار تریاژ وضعیت شما را بررسی کرد و آن را “پایدار” تشخیص داد، به این معنی است که منتظر ماندن برای چند دقیقه یا حتی ساعت، وضعیت شما را بدتر نمی‌کند. این یک خبر خوب است!
- همکاری شما آرامش‌بخش است: صبوری و درک شما از این فرآیند، به کادر درمان کمک می‌کند تا با تمرکز و دقت بیشتری روی بیماران بحرانی کار کنند و در نهایت، به همه بیماران بهتر رسیدگی شود.
نکات کلیدی برای یک مراجعه آرام‌تر
- در توضیحات علائم بیماری خود دقت کنید: هرچه اطلاعات دقیق‌تری درباره علائم (درد، تنگی نفس، سرگیجه و…) به پرستار تریاژ بدهید، ارزیابی اولیه بهتر انجام می‌شود.
- همراهان غیرضروری را به همراه نبرید: فضای اورژانس برای بیماران و همراهان ضروری است. حضور کمتر، آرامش بیشتر را به همراه دارد.
- به پرستار تریاژ اعتماد کنید: او با آموزش تخصصی، بهترین تصمیم را برای اولویت‌بندی عادلانه همه بیماران می‌گیرد.
- اگر حال شما بدتر شد، حتماً مجدداً به پرستار تریاژ اطلاع دهید.
مفهوم دقیقتر تریاژ (اولویت‌بندی بیماران)
تریاژ چیست؟
-
فرآیندی است که پرستار آموزش‌دیده بر اساس شدت وضعیت بیماران، اولویت درمان را تعیین می‌کند.
-
در این سیستم برای ویزیت توسط پزشک و ارائه خدمات درمانی، اولویت زمانی در ورود به بخش اورژانس ملاک نیست بلکه جهت تعیین اولویت در درمان (با توجه به شدت مشکل و سرعتی که برای رسیدگی به مشکلات حیاتی نیاز است و بدون توجه به زمان مراجعه افراد) طراحی شده تا افرادی که بیشترین نیاز را دارند در اولویت رسیدگی قرار بگیرند.
-
تصویر زیر نشان دهنده گردش کاری و چرخه تصمیم‌گیری برای تشخیص وخامت وضعیت مراجعین به بخش اورژانس بیمارستان است که یک الگوی استاندارد و بین‌المللی دارد و در مراجع قضایی هم مورد استناد است و بنابراین تخلف از آن و توجه غیرضروری به مراجعینی که دارای مشکلات سطحی هستند یک تخلف قانونی محسوب می‌شود.
تعریف تسهیلات: در تریاژ، “تسهیلات” به معنای اقدامات بالینی و پاراکلینیکی مورد نیاز برای بیمار است که برای درمان او لازم است. به عنوان مثال، آزمایش خون، تصویربرداری (مثل رادیوگرافی) و تزریق دارو، همه جزو تسهیلات به شمار می‌روند. در سیستم تریاژ بیمارستانی، تعداد تسهیلات مورد نیاز بیمار، به همراه علائم حیاتی، تعیین‌کننده سطح تریاژ است.
سطوح تریاژ:
الف) سطح ۱ تریاژ (ESI Level 1):
-
مهمترین و اولین اولویت در ویزیت و رسیدگی پزشکی.
-
پرستار بررسی می‌کند که آیا بیمار نیاز به اقدامات نجات‌دهنده حیات دارد؟ (بیماران بدحال، در حال مرگ با ایست قلبی، خفگی، شوک، خونریزی داخلی، که در دقایق اول نیاز به رسیدگی دارند و در صورت نیاز به CPR می‌باشد).
ب) سطح ۲ تریاژ (ESI Level 2):
-
شرایط تهدیدکننده حیات یا نیازمند اقدام فوری ← دومین اولویت است و در صورت وجود بیماری با این شرایط نسبت به بیماران سطح ۳ و ۴ و ۵ اولویت دارد.
-
این بیماران نیاز به مداخله فوری دارند و تأخیر در درمان می‌تواند منجر به خطر جانی شود. اما اگر بیمار بدحال‌تری که در بالا اشاره شد (سطح یک) مراجعه کند اولویت با آن بیمار است.
-
نمونه مثال‌ها:
-
تنفس مشکل‌دار شدید (نارسایی تنفسی، آسم حاد، COPD تشدید شده)
-
درد قفسه سینه با احتمال انفارکتوس میوکارد (سکته قلبی)
-
سکته مغزی (Stroke) با علائم حاد (ضعف ناگهانی، اختلال تکلم، افتادگی صورت)
-
شوک (هیپوولمیک، سپتیک، آنافیلاکتیک)
-
مسمومیت شدید یا اوردوز با خطر ایست تنفسی/قلبی
-
خونریزی فعال شدید (هماتمز، هموپتزی، خونریزی گوارشی با فشار خون پایین)
-
تشنج پایدار (Status Epilepticus)
-
تروماهای شدید با علائم حیاتی ناپایدار (تصادف و ضربه‌های شدید بدنی همراه با افت فشار خون)
-
سوختگی‌های شدید (درجه ۲ یا ۳ با سطح وسیع)
-
ج) سطح ۳ تریاژ (ESI Level 3):
-
شرایط جدی اما پایدار که نیاز به ارزیابی سریع دارند. این بیماران نیاز به درمان سریع دارند اما وضعیت حیاتی آنها در حال حاضر پایدار است. ممکن است نیاز به تشخیص سریع یا اقدامات درمانی در زمان کوتاه داشته باشند.
-
نمونه مثال‌ها:
-
درد قفسه سینه با احتمال آنژین پایدار (بدون شواهد حاد قلبی)
-
شکستگی‌های استخوانی بدون عوارض خطرناک (مثلاً شکستگی بازو با درد کنترل‌شده)
-
عفونت‌های جدی اما بدون شوک (پیلونفریت، پنومونی بدون نارسایی تنفسی)
-
سردرد شدید با احتمال میگرن یا شرایط غیراورژانسی
-
علائم گوارشی پایدار اما آزاردهنده (استفراغ یا اسهال بدون کم‌آبی شدید)
-
مسمومیت‌های خوراکی با علائم خفیف و پایدار
-
زخم‌های نیازمند بخیه بدون خونریزی فعال
-
دیابت با قند خون بسیار بالا یا پایین اما هوشیار و پایدار
-
کولیک کلیوی (درد شدید کلیه اما پایدار از نظر علائم حیاتی)
-
د) سطح ۴ تریاژ (ESI Level 4):
-
شرایط غیرحاد با نیاز محدود به منابع درمانی. این بیماران نیاز به مداخله فوری ندارند و معمولاً می‌توانند ساعاتی منتظر بمانند بدون اینکه وضعیتشان بدتر شود.
-
نمونه مثال‌ها:
-
مشکلات عضلانی-اسکلتی خفیف (کشیدگی عضلانی، رگ به رگ شدن، کمردرد مزمن بدون علائم خطر)
-
عفونت‌های خفیف (گلودرد بدون تب بالا، عفونت ادراری خفیف، عفونت پوستی موضعی)
-
علائم گوارشی غیرحاد (سوزش سر دل، اسهال یا استفراغ خفیف، یبوست مزمن)
-
مشکلات پوستی (جوش یا بثورات پوستی بدون تب، سوختگی‌های سطحی کوچک)
-
بیماری‌های مزمن با علائم کنترل‌شده (فشار خون بالا بدون علائم اورژانسی، دیابت با قند خون نسبتاً بالا)
-
سرماخوردگی یا عفونت تنفسی فوقانی بدون تنفس مشکل‌دار
-
گوش‌درد بدون تب بالا
-
نیش حشرات یا گزش‌های خفیف بدون واکنش آلرژیک
-
ه) سطح ۵ تریاژ (ESI Level 5):
-
بیمار نیاز به هیچ‌کدام از تسهیلات اورژانس را ندارد.
-
(توضیح مجدد: “تسهیلات” شامل آزمایش، تصویربرداری، تزریق دارو و سایر اقدامات درمانی می‌شود).
۳. زمان انتظار
چرا گاهی انتظار طولانی می‌شود؟
-
بیماران با شرایط بحرانی (سطوح ۱ و ۲ و ۳) ابتدا درمان می‌شوند.
-
در مورد بیماران سطح ۴ و ۵ ممکن است تا مدت ۶۰ دقیقه از زمان ورود برای بررسی توسط پرستار و همچنین با توجه به ترافیک موجود در بخش اورژانس مدتی پس از آن برای ویزیت توسط پزشک صبوری لازم باشد.
-
ممکن است اورژانس در ساعات شلوغی (عصرها یا تعطیلات) ترافیک بیمار داشته باشد.
۴. پس از پذیرش
-
معاینه توسط پزشک:
-
پس از تریاژ، پزشک وضعیت شما را بررسی و اقدامات لازم (دارو، آزمایش، تصویربرداری) را تجویز می‌کند.
-
-
ترخیص یا بستری:
-
در صورت نیاز، شما به بخش‌های تخصصی بیمارستان منتقل می‌شوید.
-
نکات کلیدی برای مراجعه مؤثر به اورژانس:
-
همراهان غیرضروری را به اورژانس نبرید (فضا برای بیماران بحرانی حفظ شود).
-
پرستار تریاژ با توجه به حضور مراجعین متعدد و با مشکلات متنوع تمام سعی خود را برای انجام دقیق‌ترین تریاژ به کار می‌برد و لازم است تمامی مراجعین برای تأمین آرامش و جلوگیری از بی‌نظمی در بخش اورژانس با این واحد همکاری کنند و برای رسیدن زمان مناسب برای مراجعه به پزشک و بررسی وضعیت خود صبور باشند.
-
از درخواست‌های غیرضروری (مثل گواهی استعلاجی و …) در ساعات شلوغی خودداری کنید.