این مطلب به زبان ساده برای آگاهی شما طراحی شده است.
اسکن پرفیوژن هستهای چیست؟
این یک آزمایش تصویربرداری تخصصی، ایمن و غیرتهاجمی است که به پزشک کمک میکند جریان خون و عملکرد بافت قلب یا ریههای شما را با دقت بسیار بالا ارزیابی کند. در این روش، مقدار بسیار اندک و کاملاً کنترلشدهای از یک ماده بیخطر رادیواکتیو (رادیودارو) به رگ شما تزریق میشود. سپس یک دوربین ویژه (دوربین گاما) از اندام مورد نظر عکسبرداری میکند و نحوه توزیع این ماده در بافت را نشان میدهد. مناطق با جریان خون طبیعی، ماده را به خوبی جذب میکنند، اما مناطق با کاهش یا انسداد جریان خون، به شکل نقاط تیره یا “کمرنگ” در تصویر ظاهر میشوند.
هدف و کاربرد اصلی: چرا این اسکن برای شما تجویز شده؟
-
برای قلب: تشخیص گرفتگی یا تنگی عروق کرونر (عروق تغذیهکننده قلب)، ارزیابی میزان آسیب قلبی بعد از سکته، بررسی کارایی قلب قبل از عملهای مهم جراحی.
-
برای ریه: تشخیص وجود لخته خون در عروق ریه (آمبولی ریه)، ارزیابی جریان خون ریه قبل از عمل جراحی.
آمادگیهای لازم قبل از اسکن:
-
ناشتایی: معمولاً نیاز به ۴ تا ۶ ساعت ناشتایی (نخوردن و ننوشیدن) قبل از آزمایش دارید. دستور دقیق را از واحد پزشکی هستهای دریافت کنید.
-
داروها: درباره تمام داروهای مصرفی خود (به ویژه داروهای قلبی) با پزشک خود مشورت کنید. ممکن است از شما خواسته شود مصرف برخی داروها (مانند برخی بتا بلاکرها) را موقتاً قطع کنید.
-
کافئین: از ۲۴ ساعت قبل از آزمایش، از مصرف هر گونه مواد حاوی کافئین (قهوه، چای، نوشابه، شکلات) خودداری کنید.
-
سیگار: در روز آزمایش سیگار نکشید.
-
لباس: لباس راحت و گشاد بپوشید. از به همراه آوردن زیورآلات فلزی خودداری کنید.
-
بارداری یا شیردهی: حتماً در صورت بارداری، احتمال بارداری یا شیردهی به تیم پزشکی اطلاع دهید.
در طول اسکن چه اتفاقی میافتد؟
این اسکن ممکن است در دو مرحله انجام شود: استراحت و استرس.
-
مرحله استراحت: در حالت آرامش، ماده رادیودارو تزریق و تصویربرداری انجام میشود.
-
مرحله استرس: برای بررسی قلب تحت فشار، ممکن است از شما بخواهند روی تردمیل راه بروید یا دوچرخه ثابت پا بزنید. اگر قادر به ورزش نباشید، داروی مخصوصی برای ایجاد شرایط “استرس” برای قلب به شما تزریق میشود. سپس مجدداً ماده رادیودارو تزریق و تصویربرداری تکرار میشود.
کل فرآیند ممکن است بین ۲ تا ۴ ساعت طول بکشد. شما بر روی یک تخت دراز میکشید و دوربین در نزدیکی قفسه سینه شما قرار میگیرد. دردی احساس نخواهید کرد.
نتایج حاصل از اسکن:
پس از تحلیل تصاویر توسط پزشک متخصص پزشکی هستهای و متخصص قلب یا ریه، گزارشی تهیه میشود که مشخص میکند:
-
جریان خون در عضله قلب یا ریهها طبیعی است یا خیر.
-
میزان و محل دقیق کاهش جریان خون کجاست.
-
وسعت آسیب به بافت (اگر وجود داشته باشد) چقدر است.
این نتایج به پزشک شما کمک میکند تا بهترین تصمیم برای درمان (مانند آنژیوپلاستی، جراحی یا ادامه درمان دارویی) را بگیرد.
مراقبتهای عمومی بعد از اسکن:
ماده رادیواکتیو مورد استفاده اثرش بسیار کوتاهمدت است و به سرعت از بدن دفع میشود. رعایت نکات زیر به دفع سریعتر و حفظ ایمنی اطرافیان کمک میکند:
-
مایعات فراوان بنوشید: در ۲۴ ساعت اول پس از اسکن، آب و مایعات غیرکافئیندار به میزان زیاد مصرف کنید. این کار به دفع ماده از طریق ادرار کمک میکند.
-
رعایت بهداشت: پس از هر بار استفاده از سرویس بهداشتی، دستهای خود را به طور کامل با آب و صابون بشویید و سیفون را بکشید.
-
تماس با گروههای حساس: به مدت ۲۴ ساعت پس از اسکن، سعی کنید از تماس نزدیک و طولانیمدت (نشستن در آغوش، بوسیدن) با کودکان خردسال زیر ۷ سال و بانوان باردار خودداری کنید.
-
شیردهی: اگر شیر میدهید، حتماً پیش از آزمایش با پزشک خود در این مورد مشورت کنید. ممکن است نیاز باشد برای مدتی شیر خود را بدوشید و دور بریزید.
-
معمولاً نیازی به جدایی یا فاصلهگیری از اعضای خانواده نیست، اما رعایت فاصله حدود ۱ تا ۲ متری برای مدت کوتاه پس از اسکن، اقدام احتیاطی مناسبی است.
دستورالعملهای مراقبت پس از اسکن پرفیوژن هستهای قلب و ریه مخصوص بیمار بستری در بیمارستان
با سپاس از همکاری شما، خواهشمند است نکات ایمنی زیر را به پرسنل محترم ابلاغ و بر اجرای دقیق آن نظارت فرمایید.
توضیح کلی: ماده رادیواکتیو تزریق شده در این اسکن، عمدتاً از طریق ادرار و مدفوع ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت دفع میشود. اگرچه میزان پرتودهی کم است، رعایت موارد زیر برای حفظ ایمنی بیمار، همراهان و پرسنل ضروری است.
دستورالعملهای ضروری:
۱. مصرف مایعات: بلافاصله پس از اسکن، به بیمار توصیه کنید مایعات فراوان (ترجیحاً آب) بنوشد. این کار به دفع سریعتر ماده رادیواکتیو از طریق ادرار کمک کرده و پرتوگیری بدن را کاهش میدهد.
۲. محل بستری و سرویس بهداشتی: بیمار باید در یک اتاق تکتخت بستری شود.
استفاده از سرویس بهداشتی اختصاصی یا سیار برای بیمار الزامی است.
تا ۲۴ ساعت از استفاده وی از سرویس بهداشتی مشترک با دیگر بیماران جداً خودداری شود.
۳. تماس با گروههای حساس:
بیمار باید به مدت حداقل ۲۴ ساعت از تماس نزدیک (نشستن در آغوش، بوسیدن، خوابیدن در کنار) با کودکان زیر ۷ سال و بانوان باردار خودداری کند.
* پرستاران باردار نباید تا ۲۴ ساعت مراقبت مستقیم از این بیمار را بر عهده داشته باشند.
۴. ملاقاتکنندگان: جهت محدود کردن پرتوگیری غیرضروری، ملاقات بیمار تا ۱۲ ساعت پس از اسکن ممنوع است.
تذکر مهم: این اطلاعات کلی است. حتماً دستورالعملهای دقیق و شخصیشده را از واحد پزشکی هستهای که در آن اسکن میشوید، دریافت و رعایت نمایید.
سلامتی شما آرزوی ماست.