هپاتیت: شناخت، پیشگیری و درمان

هپاتیت به معنای «التهاب کبد» است. این بیماری می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله ویروس، مصرف الکل، داروهای خاص یا سموم ایجاد شود. اما شایع‌ترین علت آن، ویروس‌های هپاتیت هستند.

شناخت این بیماری و راه‌های پیشگیری از آن، گام بزرگی در جهت محافظت از خود و عزیزانمان است.

انواع اصلی هپاتیت ویروسی

پنج نوع اصلی هپاتیت ویروسی وجود دارد: A, B, C, D, E. در ایران، انواع B و C از اهمیت بیشتری برخوردارند.

نوع هپاتیت	راه انتقال اصلی	وضعیت بیماری	واکسن
هپاتیت A	آب و غذای آلوده	معمولاً حاد و خودبه‌خود بهبود می‌یابد.	وجود دارد
هپاتیت B	مادر به کودک، خون آلوده، تماس جنسی	می‌تواند حاد یا مزمن شود.	وجود دارد
هپاتیت C	خون آلوده (شایع‌ترین راه)	اغلب مزمن می‌شود.	وجود ندارد
هپاتیت D	فقط در افرادی که هپاتیت B دارند رخ می‌دهد.	باعث تشدید هپاتیت B می‌شود.	با واکسن B قابل پیشگیری است
هپاتیت E	آب و غذای آلوده	معمولاً حاد است.	واکسن در دسترس است اما فراگیر نیست

علائم هپاتیت: مراقب این نشانه‌ها باشید

بسیاری از افراد، به‌ویژه در هپاتیت مزمن، ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند.

اما در موارد حاد، علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• خستگی و ضعف شدید
• بی‌اشتهایی و کاهش وزن
• تهوع و استفراغ
• درد شکم و مفاصل
• زردی (زرد شدن پوست و چشم‌ها)
• ادرار تیره (به رنگ چای)
• مدفوع کم‌رنگ (به رنگ خاکستری)

هشدار: عدم تشخیص و درمان به‌موقع هپاتیت مزمن (B و C) می‌تواند منجر به سیروز کبدی، نارسایی کبد و سرطان کبد شود.

راه‌های پیشگیری: چگونه از خود محافظت کنیم؟

۱. واکسیناسیون:

• واکسن هپاتیت B در برنامه ملی واکسیناسیون ایران وجود دارد و به تمام نوزادان تزریق می‌شود.
• بزرگسالان پرخطر (پزشکان، پرستاران، اطرافیان بیماران و …) نیز باید این واکسن را دریافت کنند.
• واکسن هپاتیت A نیز موجود است و توصیه می‌شود.

 

۲. رعایت بهداشت فردی و عمومی:

• شستشوی صحیح دست‌ها با آب و صابون.
• مصرف آب آشامیدنی سالم و غذاهای پخته و بهداشتی.
• شستشوی صحیح میوه‌ها و سبزیجات.

 

۳. پیشگیری از انتقال از طریق خون:

• هرگز از سرنگ و سوزن مشترک استفاده نکنید.
• از وسایل شخصی دیگران مانند تیغ، مسواک، ناخن‌گیر و گوشواره استفاده نکنید.
• مطمئن شوید که در مراکز پزشکی، دندانپزشکی و آرایشگاهی از وسایل استریل و یکبارمصرف استفاده می‌شود.
• قبل از انتقال خون، از سلامت خون اطمینان حاصل شود.

 

۴. رابطه جنسی ایمن:

• هپاتیت B و C می‌توانند از طریق تماس جنسی محافظت‌نشده منتقل شوند. استفاده از کاندوم خطر را به شدت کاهش می‌دهد.

 

درمان: امیدواری جدید

• هپاتیت A و E: معمولاً خودبه‌خود بهبود می‌یابند و نیاز به درمان خاصی ندارند. استراحت و تغذیه مناسب مهم است.
• هپاتیت B: اگرچه درمان قطعی برای از بین بردن کامل ویروس وجود ندارد، اما داروهای ضدویروسی بسیار مؤثری موجودند که می‌توانند ویروس را کنترل کرده و از آسیب به کبد جلوگیری کنند. بیمار باید تحت نظر پزشک باشد.
• هپاتیت C: خبر خوب! هپاتیت C امروزه با مصرف داروهای خوراکی در مدت زمان کوتاهی (معمولاً ۸ تا ۱۲ هفته) به طور کامل قابل درمان است. این داروها عوارض کمی دارند و اثربخشی بسیار بالایی (نزدیک به ۱۰۰٪) دارند.

 

هشدارهای مهم

۱. هپاتیت C “قاتل خاموش” نامیده می‌شود چون ممکن است برای سال‌ها بدون علامت باشد و فرد زمانی متوجه شود که کبدش آسیب جدی دیده است.
۲. مهمترین راه انتقال هپاتیت C در ایران، استفاده از سرنگ مشترک در بین مصرف‌کنندگان تزریقی مواد است. اما انتقال در آرایشگاه‌ها، دندانپزشکی‌های غیربهداشتی و … نیز ممکن است.
۳. هپاتیت از طریق در آغوش کشیدن، دست دادن، غذا خوردن در کنار هم و سرفه و عطسه منتقل نمی‌شود. با بیماران هپاتیتی هم‌غذا شوید و از آن‌ها حمایت عاطفی کنید.
۴. خوددرمانی نکنید! مصرف خودسرانه برخی داروها و گیاهان می‌تواند به کبد آسیب برساند.

 

سخن پایانی: مسئولیت ما چیست؟

• آگاهی: خود را آموزش دهیم و این اطلاعات را با دیگران به اشتراک بگذاریم.
• پیشگیری: واکسن بزنیم و بهداشت را رعایت کنیم.
• آزمایش: اگر در گروه پرخطر هستید (سابقه تزریق با سرنگ مشترک، دریافت خون قبل از سال ۱۳۷۵، انجام خالکوبی یا حجامت در مکان‌های غیربهداشتی، داشتن شرکای جنسی متعدد)، حتماً برای آزمایش هپاتیت B و C به مراکز بهداشتی مراجعه کنید. آزمایش، یک تست خون ساده است.
• درمان: در صورت تشخیص بیماری، ناامید نشوید. به‌ویژه برای هپاتیت C، درمان‌های مؤثر و در دسترس وجود دارد.

با آگاهی و اقدام به موقع، می‌توانیم گام بزرگی در جهت ریشه‌کنی هپاتیت در جامعه خود برداریم.

منابع معتبر فارسی و داخلی:

1. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران و معاونت بهداشتی
2. مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت
3. انجمن متخصصین گوارش و کبد ایران
4. تعریف، انواع و راه‌های انتقال: منبع: WHO Hepatitis Fact Sheets
5. واکسیناسیون (خصوصاً واکسن هپاتیت B در برنامه ملی ایران): منبع: WHO Hepatitis B Vaccination
6. درمان هپاتیت C (داروهای خوراکی با اثربخشی بالا): این موضوع توسط WHO و EASL به عنوان استاندارد طلایی درمان تایید شده است.منبع: WHO Hepatitis C Fact Sheet – Treatment Section
7. هشدار در مورد “قاتل خاموش” بودن هپاتیت C: این عبارت به طور متداول توسط سازمان‌هایی مانند CDC و American Liver Foundation استفاده می‌شود.منبع: CDC – Hepatitis C Questions and Answers for the Public

لطفا نظرات خود را در مورد مطالب آموزشی از طریق لینک زیر به ما اعلام بفرمایید.با سپاس

https://semnansinahospital.com/suggestions